هویی طایفهایست از نژاد دراویدی که به زبان براهویی سخن میگویند، آنها در ایالات بلوچستان و سند در پاکستان، جنوب افغانستان، استان سیستان و بلوچستانایران و ناحیه مرو در ترکمنستان زندگی می کنند . ایل براهویی و بلوچ ممسنی مشهور به محمدحسنی در نواحی مرزی ایران، افغانستان و پاکستان به سر می برند. ممسنی بلوچ براهویی از 24 طایفه تشکیل شده است.
پیشینه ایل برآهوییها به دوران هخامنشیان بازگشته ونیای اولیه خوانین یا سرداران حاکم بر این ایل در ایران، سردار محمدخان ممسنی ساکن شیراز بود که در زمان شاه عباس مهاجرت ایل ممسنی را به سیستان و بلوچستان رهبری کرد. اکثر آنها در ناحیه کلات در بلوچستان پاکستان قرار دارند. آنها از نظر چهره و زبان تاحدی از قوم بلوچمتمایز هستند. آنها مسلمان و سنی مذهب از شاخه حنفی هستند. تیره های مختلف طایفه براهویی سیستان و بلوچستان ایران، افغانستان و پاکستان شاخ هایی از ایل ممسنی ساکن در استان فارس ایران هستند که در در دوره صفویه به شرق ایران مهاجرت کردهاند. ایل ممسنی براهویی به نام محمدحسنی مشهور است و اصل و نسب آنها به اتحادیه سکایی_ پارتی ممسنی های باستان برمیگردد و از نژاد دراویدی نمیباشند.[نیازمند منبع] تاریخ برآهوئی بر میگردد به کوچ این طایفه از سیبری به کناره های هامون و قبل ازحمله اسکندر به ایران که براهوئیها را کوچ لقب بود و بلوچان را بلوص و براهوئیها از سلسله کوچانشاه هستند که بر میگردد.[۱]
موسیقی[ویرایش]
سوت براهویی آهنگی است متعلق به این طایفه که غالباً توسط زنان خوانده میشود.
اقتصاد[ویرایش]
بیشتر براهوئیان ایران عشایر دامدار هستند و در برخی از روستاهای سیستان و دامنههای کوه خواجه ، تاسوکی و اطراف آن و نیز در اطراف شهرستان خاش در بلوچستانزندگی میکنند.
براهوییهای سیستان به دو شغل کشاورزی و دامداری مشغول هستند. کشاورزان بیشتر در مناطق میان کنگی، سکوهه، لوتک، شیب آب و منطقه شهرکی و نارویی و دامداران از مطقه برنگ تا سفیدآبه و چاه دیوان و در تمام دشتهای حاشیه هامون و به هنگام ییلاق به کوههای قائنات و بلوچستان کوچ میکنند.
عدهٔ زیادی از این قوم چندین سال قبل از انقلاب بر اثر خشک سالی در زابل و زاهدان به مازندران و تعدادی از شهرهای استان کرمان مانند عنبرآباد و کهنوج مهاجرت کردند.[۲]
تیرههای ایل براهویی ممسنی ( محمد حسنی)در ایران، افغانستان و پاکستان:[۳]
- تیره سیاهی زهی
- تیره عیدوزهی
- تیره یاگی زهی
- تیره شاهک زهی
- تیره زیرکاری
- تیره مالکی
- تیره چنال
- تیره محمدحسنی
- تیره اجباری
- تیره مردان شاهی
- تیره لوارزهی
- نیره مندوزهی
- تیره حاجی زهی
- تیره هارونی
- تیره کهرازهی (کهرایی، کری)
- تیره کیازهی
- تیره ممسنی
- تیره ساسولی